Sahte anı nasıl üretilir
Bir araştırmada, insan beyninin göz açıp kapayıncaya kadar sahte anı üretebildiği keşfedildi. İşte ayrıntılı detaylar…
Araştırma, “PLOS One” dergisinde yayımlandı ve ilgi çekti. Amsterdam Üniversitesinden bilim insanlarının öncülüğünde yapılan deneylerde, araştırmaya katılan 534 kişiye, Latin harflerinin gerçek ve aynada yansıtılmış (C ve Ɔ) şekilleri gösterildi. İnsanların yansıma harfi gerçek haliyle hatırlamaya yatkın olduğu ortaya çıktı.
Araştırmada, bazı katılımcıların hafızasını karıştırmak amacıyla rastgele harfler gösterilmesinden sonra tüm katılımcılardan, ilk gösterilen harfi tekrar etmeleri söylendi. İlk harfin gösterilmesinden yaklaşık yarım saniye sonra katılımcıların neredeyse yüzde 20’sinin istenen harf hakkında sahte bir anı ürettiği belirtildi. 3 saniye sonra da bu miktarın yüzde 30’a yükseldiği kayıt altına alındı.
Katılımcılara harfler yansıtılmış şekliyle gösterildiğinde, insanların “göz açıp kapayıncaya” kadar yansıtılmış harfi, gerçek bir harf olarak hatırlama olasılıklarının daha yüksek olduğu belirlendi. Uzmanlar, insan beyninin görmeyi beklediği şeylere göre anılarını sahte anılarla değiştirdiğini ve katılımcıların, Latin harflerine aşina olması nedeniyle beyinlerinin gösterilen harfleri yansıtılan halleriyle değil normal yazılmış şekillerinde görmeyi beklediklerini tespit etti.
Deneylerde, rastgele düz ve yansıtılmış harfler gösterildikten sonra katılımcılara 1’den 4’e kadar anılarına ne kadar güvendikleri de aynı anda soruldu. Katılımcılar, cevaplarına güvendiklerini belirtti. Böylelikle katılımcıların cevaplarının aslında yanlış tahminler değil, sahte anılar olduğundan emin olundu. Araştırmanın uygulayıcıları, kısa süreli hafızanın her zaman az önce algılanan şeyin doğru bir temsili olmayabildiğine ve hafızanın aslında görmeyi beklediğimiz şey tarafından şekillendiğine vurgu yaptı.
